Philippa Roxby
BBC Sıhhat Muhabiri
Her bayan menopoz geçiriyor ve bunun semptomları çoklukla 40’lı yaşların ortasında başlıyor.
Peki menopoz sürecinde bedende neler yaşanıyor?
Menopoz nedir?
Menopoz, bayanların yumurtalık faaliyetlerinin sona ermesiyle adet döngüsünün kalıcı olarak kesilmesi manasına geliyor.
Bu ortalama olarak 51 yaş civarında gerçekleşiyor.
Menopoz öncesinde, adetlerin sistemsiz hale geldiği periyoda perimenopoz deniyor.
Bu da iddiası olarak 46 yaş civarında başlıyor.
Perimenopoz devrinde biroldukça hanımın adeti düzensizleşiyor yahut ağırlaşıyor.
Bazı bayanlar ise daha evvel yaşamadıkları duygusal ve fizikî sorunlarla karşılaşıyor.
Eğer 12 ay boyunca adet görmediyseniz, geriye bakıp menopoz geçirdiğinizi (son adetinizi olduğunuzu) söyleyebilirsiniz.
Bazı bayanlarda, ya doğal niçinlerden ya da hastalık yahut çeşitli tedavilerden dolayı bu süreç daha erken yaşanabiliyor.
Menopoza ne yol açıyor?
Menopoz sırasında, başta adet döngüsünü denetim eden östrojen olmak üzere hormon düzeyleri değişiyor.
Kadınlar yaşlandıkça yumurtalıklar daha az yumurta üretiyor, östrojen düzeyleri dalgalanıyor ve ondan sonrasında kademeli olarak azalıyor.
Bu da menopoz belirtilerine yol açıyor.
Bu süreç natürel ki bir günde gerçekleşmiyor.
Östrojen düzeyinin düşmesi birkaç yıl sürebiliyor ve hormon azaldığında düşük düzeyde kalıyor, bu da bedende çeşitli değişikliklere niye oluyor.
Yumurtalıklar büsbütün yumurta üretmeyi bıraktığında, hamilelik artık mümkün olmuyor, bu noktada da menopoz gerçekleşiyor.
Belirtileri neler?
Menopoz ve menopoz öncesindeki süreç her hanımı farklı biçimde etkileyebiliyor.
Östrojen düzeyinin düşmesi beyne, adetlere, cilde, kaslara ve ruh haline tesir edebiliyor.
Bu süreçte biroldukça farklı belirti yaşanabiliyor ve hangi belirtinin ne vakit görüleceği bireyden bireye değişiyor.
En sık görülen belirtiler:
Eklem ağrısı, kuru cilt, beyin sisi olarak isimlendirilen hafıza sorunları ve odaklanma zorluğu da sıkça bahsedilen öteki belirtiler içinde.
Kadınların yaklaşık yüzde 75’inde bir ya da birkaç belirti görülüyor.
Menopoza giren bayanların dörtte biri ise şiddetli belirtiler gördüklerini söylüyor.
Bu belirtilerin mühleti 7 yıla kadar uzayabiliyor.
Kadınların üçte biri ise şikayetlerinin daha uzun sürdüğünü aktarıyor.
Eğer doğum denetim hapı kullanıyorsanız, adet devirlerinizi farklı biçimlerde etkileyebileceğinden menopoza girdiğinizi anlamak zorlaşabilir.
Sıcak basmasına ne sebep oluyor?
Sıcak basmasının temel niçini östrojen eksikliği.
Östrojen, beyinde bedenin sıcaklığını ayarlama misyonunu gerçekleştiriyor.
Normalde beden sıcaklık değişimleriyle kendi kendine baş ediyor, fakat östrojen eksikliği olduğunda bedendeki doğal termostat bozuluyor ve beyin bedenin çok ısındığını düşünüyor.
Östrojen hormonu beraberinde ruh halini de etkileyebiliyor.
Hormon, ruh halini denetim eden beyin reseptörlerindeki kimyasallarla etkileşime girdiğinde düşük düzeylerde tasa ve ruh hali bozuklukları yaşanabiliyor.
Etkilenen diğer hormonlar var mı?
Evet, progesteron ve testosteron. Lakin bu hormonların östrojen eksikliği kadar tesiri olmuyor.
Progesteron her ay bedeni hamilelik için hazırlamaya yardımcı oluyor ve yumurtlama durduğunda ve adetler kesildiğinde azalıyor.
Kadınların yüksek düzeyde ürettiği testosteron ise güç düzeyi ve cinsel dürtüyle ilişkilendiriliyor.
Testosteron bedende 20’li yaşlardan itibaren azalmaya başlıyor.
Bazı bayanların destek alması gerekebiliyor.
Menopoz için test var mı?
Menopoz teşhisi için testler var fakat uzmanlar bunların 45 yaşından daha sonra yararlı olmadığı konusunda hemfikir.
Adet döngünülerindeki değişiklikleri ve öbür semptomları bir tabiple konuşmanın daha faydalı olacağı belirtiliyor.
Menopoz testi, bedendeki FSH (folikül uyarıcı) hormonunları ölçüyor.
Ancak bedende hormonlar daima olarak değiştiği için testlerin yanlışsız tespit yapması epey güç.
Kadınlar, adetleri sistemsiz olduğu periyotlarda bile gebe kalabiliyor.
Uzmanlar 55 yaşına kadar cinsel alaka sırasında korunmayı tavsiye ediyor.
Belirtileri azaltmak için rastgele bir tedavi var mı?
Hormon tamamlama tedavisi (HRT), menopoz devrinde azalmaya başlayan ve menopoz belirtilerini hafifçeletmeye yardımcı olan östrojen üzere hormonlara destek yapıyor.
Ancak bu tedavi, daha evvel kanser geçirmiş yahut kan pıhtılaşması ve yüksek tansiyon hayatış şahıslar için uygun olmayabilir.
Kadınlar belirtileri doğal yollarla azaltmak için:
Öte yandan soya ve kırmızı yoncada bulunan bitkisel östrojeni yemenin belirtilere yardımcı olabileceğini ve D vitamini desteklerinin kemik sıhhatini güzelleştirebileceğini öne süren kimi araştırmalar da var.
Menopozdan daha sonra ne oluyor?
Son adetten bir yıl daha sonra menopoz daha sonrası sürece girilmiş oluyor.
Östrojen üretiminin büsbütün durmasıyla birlikte kemikler ve kalp üzerinde uzun vadeli bir tesir oluşuyor.
Bu tesirlerin birden fazla yaşlanmanın doğal bir kesimi.
Ancak dünyada hayat mühleti beklentisinin artmasıyla bir arada, bayanlar artık hayatlarının üçte birinden çoksını menopozdan daha sonra yaşıyor.
BBC Sıhhat Muhabiri
Her bayan menopoz geçiriyor ve bunun semptomları çoklukla 40’lı yaşların ortasında başlıyor.
Peki menopoz sürecinde bedende neler yaşanıyor?
Menopoz nedir?
Menopoz, bayanların yumurtalık faaliyetlerinin sona ermesiyle adet döngüsünün kalıcı olarak kesilmesi manasına geliyor.
Bu ortalama olarak 51 yaş civarında gerçekleşiyor.
Menopoz öncesinde, adetlerin sistemsiz hale geldiği periyoda perimenopoz deniyor.
Bu da iddiası olarak 46 yaş civarında başlıyor.
Perimenopoz devrinde biroldukça hanımın adeti düzensizleşiyor yahut ağırlaşıyor.
Bazı bayanlar ise daha evvel yaşamadıkları duygusal ve fizikî sorunlarla karşılaşıyor.
Eğer 12 ay boyunca adet görmediyseniz, geriye bakıp menopoz geçirdiğinizi (son adetinizi olduğunuzu) söyleyebilirsiniz.
Bazı bayanlarda, ya doğal niçinlerden ya da hastalık yahut çeşitli tedavilerden dolayı bu süreç daha erken yaşanabiliyor.
Menopoza ne yol açıyor?
Menopoz sırasında, başta adet döngüsünü denetim eden östrojen olmak üzere hormon düzeyleri değişiyor.
Kadınlar yaşlandıkça yumurtalıklar daha az yumurta üretiyor, östrojen düzeyleri dalgalanıyor ve ondan sonrasında kademeli olarak azalıyor.
Bu da menopoz belirtilerine yol açıyor.
Bu süreç natürel ki bir günde gerçekleşmiyor.
Östrojen düzeyinin düşmesi birkaç yıl sürebiliyor ve hormon azaldığında düşük düzeyde kalıyor, bu da bedende çeşitli değişikliklere niye oluyor.
Yumurtalıklar büsbütün yumurta üretmeyi bıraktığında, hamilelik artık mümkün olmuyor, bu noktada da menopoz gerçekleşiyor.
Belirtileri neler?
Menopoz ve menopoz öncesindeki süreç her hanımı farklı biçimde etkileyebiliyor.
Östrojen düzeyinin düşmesi beyne, adetlere, cilde, kaslara ve ruh haline tesir edebiliyor.
Bu süreçte biroldukça farklı belirti yaşanabiliyor ve hangi belirtinin ne vakit görüleceği bireyden bireye değişiyor.
En sık görülen belirtiler:
Eklem ağrısı, kuru cilt, beyin sisi olarak isimlendirilen hafıza sorunları ve odaklanma zorluğu da sıkça bahsedilen öteki belirtiler içinde.
Kadınların yaklaşık yüzde 75’inde bir ya da birkaç belirti görülüyor.
Menopoza giren bayanların dörtte biri ise şiddetli belirtiler gördüklerini söylüyor.
Bu belirtilerin mühleti 7 yıla kadar uzayabiliyor.
Kadınların üçte biri ise şikayetlerinin daha uzun sürdüğünü aktarıyor.
Eğer doğum denetim hapı kullanıyorsanız, adet devirlerinizi farklı biçimlerde etkileyebileceğinden menopoza girdiğinizi anlamak zorlaşabilir.
Sıcak basmasına ne sebep oluyor?
Sıcak basmasının temel niçini östrojen eksikliği.
Östrojen, beyinde bedenin sıcaklığını ayarlama misyonunu gerçekleştiriyor.
Normalde beden sıcaklık değişimleriyle kendi kendine baş ediyor, fakat östrojen eksikliği olduğunda bedendeki doğal termostat bozuluyor ve beyin bedenin çok ısındığını düşünüyor.
Östrojen hormonu beraberinde ruh halini de etkileyebiliyor.
Hormon, ruh halini denetim eden beyin reseptörlerindeki kimyasallarla etkileşime girdiğinde düşük düzeylerde tasa ve ruh hali bozuklukları yaşanabiliyor.
Etkilenen diğer hormonlar var mı?
Evet, progesteron ve testosteron. Lakin bu hormonların östrojen eksikliği kadar tesiri olmuyor.
Progesteron her ay bedeni hamilelik için hazırlamaya yardımcı oluyor ve yumurtlama durduğunda ve adetler kesildiğinde azalıyor.
Kadınların yüksek düzeyde ürettiği testosteron ise güç düzeyi ve cinsel dürtüyle ilişkilendiriliyor.
Testosteron bedende 20’li yaşlardan itibaren azalmaya başlıyor.
Bazı bayanların destek alması gerekebiliyor.
Menopoz için test var mı?
Menopoz teşhisi için testler var fakat uzmanlar bunların 45 yaşından daha sonra yararlı olmadığı konusunda hemfikir.
Adet döngünülerindeki değişiklikleri ve öbür semptomları bir tabiple konuşmanın daha faydalı olacağı belirtiliyor.
Menopoz testi, bedendeki FSH (folikül uyarıcı) hormonunları ölçüyor.
Ancak bedende hormonlar daima olarak değiştiği için testlerin yanlışsız tespit yapması epey güç.
Kadınlar, adetleri sistemsiz olduğu periyotlarda bile gebe kalabiliyor.
Uzmanlar 55 yaşına kadar cinsel alaka sırasında korunmayı tavsiye ediyor.
Belirtileri azaltmak için rastgele bir tedavi var mı?
Hormon tamamlama tedavisi (HRT), menopoz devrinde azalmaya başlayan ve menopoz belirtilerini hafifçeletmeye yardımcı olan östrojen üzere hormonlara destek yapıyor.
Ancak bu tedavi, daha evvel kanser geçirmiş yahut kan pıhtılaşması ve yüksek tansiyon hayatış şahıslar için uygun olmayabilir.
Kadınlar belirtileri doğal yollarla azaltmak için:
Öte yandan soya ve kırmızı yoncada bulunan bitkisel östrojeni yemenin belirtilere yardımcı olabileceğini ve D vitamini desteklerinin kemik sıhhatini güzelleştirebileceğini öne süren kimi araştırmalar da var.
Menopozdan daha sonra ne oluyor?
Son adetten bir yıl daha sonra menopoz daha sonrası sürece girilmiş oluyor.
Östrojen üretiminin büsbütün durmasıyla birlikte kemikler ve kalp üzerinde uzun vadeli bir tesir oluşuyor.
Bu tesirlerin birden fazla yaşlanmanın doğal bir kesimi.
Ancak dünyada hayat mühleti beklentisinin artmasıyla bir arada, bayanlar artık hayatlarının üçte birinden çoksını menopozdan daha sonra yaşıyor.