Investing.com – Kripto para piyasası son günlerde pek derin bir düzeltmeden geçiyor. Bitcoin 30 bin doların altına dokunurken Ethereum 2.200 dolara düştü. bir müddetdir 1,8 – 2 trilyon dolar aralığında seyreden toplam piyasa kıymeti de son günlerde 1,4 trilyon doların altına geriledi.
En büyük düşüş ise son periyodun yükselen yıldızı Terra’da (LUNA) yaşandı. çabucak hemen 5 gün evvel 90 dolara tırmanma gayreti veren altcoin bu yazının kaleme alındığı sırada 2 dolardan süreç görüyor. LUNA’nın daha 1 ay evvel 119 doların üzerinde alıcı bulduğunu hatırlatalım.
Piyasadaki bu çöküşün niye kaynaklandığı ile ilgili ayrıntılı bilgiye buradaki yazımızdan ulaşabilirsiniz. Bu yazıda ise son çöküşü evvelkilerden ayıran teknik dışı konulardan biri olan yatırımcı hissine değineceğiz.
Kripto para piyasası, yatırımcı hisleriyle taraf buluyor
Kripto para piyasasının en genel çerçevede “korku” ve “risk iştahı” tarafınca yönlendirildiğini söylemek inançlı olacaktır. Yani kripto piyasasına, aslında tüm finans piyasalarında olduğu üzere, lakin ortalamadan daha hissedilir biçimde, yatırımcı hissiyatı ve hisler istikamet veriyor. Yatırımcılar doğal olarak kripto varlıkların yükseleceğine inandığında paralarını alım istikametinde değerlendirirken, düşeceğine inandıklarında satış yapıp piyasadan ayrılmayı tercih ediyor.
Bu iki duyguya yaverlik eden FOMO ve FUD’dan da kelam etmek kıymetli. FOMO, İngilizcede “Fear of Missing Out” kalıbının kısaltmasıdır. Türkçeye “fırsatı kaçırma korkusu” olarak çevrilebilir. Zenginleşme trenini kaçırdığını düşünen yatırımcılar FOMO’ya kapılabilir ve bu hissin esaretinde kararlar verebilir. Türkiye’de bilhassa Dogecoin furyası ve akabinde Shiba Inu’ya gösterilen ağır ilgi, kitlesel FOMO’ya verilebilecek âlâ örneklerden.
FUD ise “Fear, Uncertainty, Doubt” sözlerinin kısaltmasıdır. Bunu da “korku, belirsizlik, şüphe” olarak Türkçeye çevirmek mümkün.
2017 daha sonrasında yatırımcı hislerinde keskin kırılmalar yaşandı
Geniş bir çerçeve çizmek gerekirse 2010’lu yılların başında kripto paraların en büyük sorunu tanınmamaktı. O senelerda sırf Bitcoin vardı, piyasa kıymeti sıfıra yakındı, bir ticaretten kelam etmek de mümkün değildi. Bölüme hakim tek his, az sayıda kişinin merakıydı.
daha sonrasında evvel bin, daha sonra milyon ve milyar dolarların akmasıyla kripto paralar da öteki finans piyasalarına misal hisler tarafınca yönlendirilmeye başladı. 2017-2020 yılları içinde ise kimi çarpıcı kırılmalar yaşandı. 2017’de Bitcoin’in 20 bin dolarda ATH (tüm vakit içinder zirvesi) yapmasıyla tüm gözler bölüme çevrilirken FOMO tesiri piyasayı sardı. 2020’deki büyük çöküşte ise BTC’nin 3.500 dolara düşmesi işleri bilakis çevirdi. Çöküşün yaşandığı 13 Mart 2020’de yatırımcıların hatırı sayılır bir kısmı, kripto para piyasasının tarih olmak üzere olduğunu düşünüyordu.
daha sonrasında kripto paralar bir daha yaygın hissiyatın tersine hareket etti ve Bitcoin 2020 yılını 30 bin doların üzerinde kapattı. 2021’in 10 Kasım’ında ise 68 bin dolarlık rekor geldi. Bu yükselişte kurumsal yatırımcıların ilgisinin artması ana katalizör bakılırsavi görürken kripto paralar ergenlik periyodunu artık tamamlamış üzere görünüyordu.
“Ergenlik dönemi” metaforunu ayrıntılandırmak gerekirse, daha evvel biraz daha başına buyruk hareket eden kripto para piyasasının, 2020 yılında koronavirüsün pandemi ilan edilmesinin akabinde klasik piyasalarla paralel bir çöküş yaşadığını unutmamak gerekiyor. Yalnızca bununla da sonlu değil; 2020 ortasında kurumsalların kripto paralara birinci kere ağır ilgi göstermeye başladığını ve kurumların “balinalaştığını” belirtelim (Balina: Büyük yatırımcı).
Kasım 2021 tepesinden daha sonra piyasaların gerilemeye başlaması ise ABD Merkez Bankasının (Fed) söylemlerindeki değişime bağlanıyor. Tıpkı tarihlerde Fed, enflasyona dair sesini yükseltmeye başlamış ve nakdî sıkılaşmaya gideceklerinin sinyallerini vermişti. 2022’de piyasa bir daha Fed’in ataklarına karşı klasik piyasalarla birlikte hareket ediyor, global enflasyondan ve faiz kararlarından direkt etkileniyor. 2017’de piyasa bu şekil korelasyonlardan çok uzaktı.
“Bu kere fırsatı kaçırmayacağız”
Son 5 yılda FOMO ve FUD’dan ağzı yanan kripto para yatırımcılarının hissiyatı, şu an devam eden piyasa çöküşünde çok değişmişe benziyor. Bilhassa 2020 çöküşündeki tabanları alım fırsatı olarak kıymetlendirmek yerine endişeye kapılanlar, bu çöküşte birebir “hatayı” yapmamaya odaklanmış durumda. Yani şu anda yatırımcıların fazlaca büyük bir kısmı piyasanın 2020’deki üzere tabandan sekmesine kesin gözüyle bakıyor ve mümkün bir aksi ihtimali büsbütün gözardı etmişe benziyor. Yaygın hissin peşinden gitmeyi sevmeyen kripto paraların, her insanın tabandan alım için hazırlandığı ve düşüşten pek de korkmadığı bir periyotta teorik olarak tırmanması beklenirken aksi köşede bırakma mümkünlüğü şu an tahminen de haddinden çok küçümseniyor.
Piyasanın 5 sene öncesine bakılırsa hayli farklı dinamiklere sahip olması ise tarihin tekerrür edemeyebileceği riskinin küçümsenmemesi gerektiğini gösteriyor. Bu yeni dinamikler içinde regülasyonlar, kurumsal yatırımcıların aktivitesi, yeni ağlar, DeFi ve Metaverse üzere alt dallar başı çekiyor.
Uzmanlara bakılırsa kurumsal yatırımcıların şu süreçte ne yapacağını takip etmek değerli, lakin atılımlarını kestirebilmek pek kolay değil. Ferdi yatırımcıların hislerindeki bu keskin değişimi akılda tutmak ise volatilitenin güzelce tırmandığı şu devirde bir sigorta bakılırsavi bakılırsabilir.
Hani “duygular” berbattı?
Warren Buffett başta olmak üzere finans dünyasının en fenomen yatırımcılarının buluştuğu ortak paydalardan biri, yatırım kararları alırken duygusal disiplinin sağlanması gerektiği. Bu şahıslar en temel yatırım unsurları içinde hislerin törpülenmesi, hislerle karar alınmaması ve piyasadaki genel hissin tersine atılımlar yapabilme yüreğini taşımak gerektiğini gösteriyor.
Ne kadar sıradan görünse de beşerî faktörler bu öğretiyi tahminen de uygulaması en güç ideolojilerden biri haline getiriyor. Aslında insanoğlu yalnızca yatırım kararlarını değil, tüm ömrünü hisler ekseninde aldığı kararlarla yönetiyor. ötürüsıyla robotlaşmak birden fazla yatırımcı için hiç de kolay ve sürdürülebilir görünmüyor. Kripto piyasasındaki his dönüşümünün gelecekte karşımıza neler çıkaracağını ise vakit gösterecek.
Muharrir: Özgün Çağlar Deniz
Okumaya devam et...
En büyük düşüş ise son periyodun yükselen yıldızı Terra’da (LUNA) yaşandı. çabucak hemen 5 gün evvel 90 dolara tırmanma gayreti veren altcoin bu yazının kaleme alındığı sırada 2 dolardan süreç görüyor. LUNA’nın daha 1 ay evvel 119 doların üzerinde alıcı bulduğunu hatırlatalım.
Piyasadaki bu çöküşün niye kaynaklandığı ile ilgili ayrıntılı bilgiye buradaki yazımızdan ulaşabilirsiniz. Bu yazıda ise son çöküşü evvelkilerden ayıran teknik dışı konulardan biri olan yatırımcı hissine değineceğiz.
Kripto para piyasası, yatırımcı hisleriyle taraf buluyor
Kripto para piyasasının en genel çerçevede “korku” ve “risk iştahı” tarafınca yönlendirildiğini söylemek inançlı olacaktır. Yani kripto piyasasına, aslında tüm finans piyasalarında olduğu üzere, lakin ortalamadan daha hissedilir biçimde, yatırımcı hissiyatı ve hisler istikamet veriyor. Yatırımcılar doğal olarak kripto varlıkların yükseleceğine inandığında paralarını alım istikametinde değerlendirirken, düşeceğine inandıklarında satış yapıp piyasadan ayrılmayı tercih ediyor.
Bu iki duyguya yaverlik eden FOMO ve FUD’dan da kelam etmek kıymetli. FOMO, İngilizcede “Fear of Missing Out” kalıbının kısaltmasıdır. Türkçeye “fırsatı kaçırma korkusu” olarak çevrilebilir. Zenginleşme trenini kaçırdığını düşünen yatırımcılar FOMO’ya kapılabilir ve bu hissin esaretinde kararlar verebilir. Türkiye’de bilhassa Dogecoin furyası ve akabinde Shiba Inu’ya gösterilen ağır ilgi, kitlesel FOMO’ya verilebilecek âlâ örneklerden.
FUD ise “Fear, Uncertainty, Doubt” sözlerinin kısaltmasıdır. Bunu da “korku, belirsizlik, şüphe” olarak Türkçeye çevirmek mümkün.
2017 daha sonrasında yatırımcı hislerinde keskin kırılmalar yaşandı
Geniş bir çerçeve çizmek gerekirse 2010’lu yılların başında kripto paraların en büyük sorunu tanınmamaktı. O senelerda sırf Bitcoin vardı, piyasa kıymeti sıfıra yakındı, bir ticaretten kelam etmek de mümkün değildi. Bölüme hakim tek his, az sayıda kişinin merakıydı.
daha sonrasında evvel bin, daha sonra milyon ve milyar dolarların akmasıyla kripto paralar da öteki finans piyasalarına misal hisler tarafınca yönlendirilmeye başladı. 2017-2020 yılları içinde ise kimi çarpıcı kırılmalar yaşandı. 2017’de Bitcoin’in 20 bin dolarda ATH (tüm vakit içinder zirvesi) yapmasıyla tüm gözler bölüme çevrilirken FOMO tesiri piyasayı sardı. 2020’deki büyük çöküşte ise BTC’nin 3.500 dolara düşmesi işleri bilakis çevirdi. Çöküşün yaşandığı 13 Mart 2020’de yatırımcıların hatırı sayılır bir kısmı, kripto para piyasasının tarih olmak üzere olduğunu düşünüyordu.
daha sonrasında kripto paralar bir daha yaygın hissiyatın tersine hareket etti ve Bitcoin 2020 yılını 30 bin doların üzerinde kapattı. 2021’in 10 Kasım’ında ise 68 bin dolarlık rekor geldi. Bu yükselişte kurumsal yatırımcıların ilgisinin artması ana katalizör bakılırsavi görürken kripto paralar ergenlik periyodunu artık tamamlamış üzere görünüyordu.
“Ergenlik dönemi” metaforunu ayrıntılandırmak gerekirse, daha evvel biraz daha başına buyruk hareket eden kripto para piyasasının, 2020 yılında koronavirüsün pandemi ilan edilmesinin akabinde klasik piyasalarla paralel bir çöküş yaşadığını unutmamak gerekiyor. Yalnızca bununla da sonlu değil; 2020 ortasında kurumsalların kripto paralara birinci kere ağır ilgi göstermeye başladığını ve kurumların “balinalaştığını” belirtelim (Balina: Büyük yatırımcı).
Kasım 2021 tepesinden daha sonra piyasaların gerilemeye başlaması ise ABD Merkez Bankasının (Fed) söylemlerindeki değişime bağlanıyor. Tıpkı tarihlerde Fed, enflasyona dair sesini yükseltmeye başlamış ve nakdî sıkılaşmaya gideceklerinin sinyallerini vermişti. 2022’de piyasa bir daha Fed’in ataklarına karşı klasik piyasalarla birlikte hareket ediyor, global enflasyondan ve faiz kararlarından direkt etkileniyor. 2017’de piyasa bu şekil korelasyonlardan çok uzaktı.
“Bu kere fırsatı kaçırmayacağız”
Son 5 yılda FOMO ve FUD’dan ağzı yanan kripto para yatırımcılarının hissiyatı, şu an devam eden piyasa çöküşünde çok değişmişe benziyor. Bilhassa 2020 çöküşündeki tabanları alım fırsatı olarak kıymetlendirmek yerine endişeye kapılanlar, bu çöküşte birebir “hatayı” yapmamaya odaklanmış durumda. Yani şu anda yatırımcıların fazlaca büyük bir kısmı piyasanın 2020’deki üzere tabandan sekmesine kesin gözüyle bakıyor ve mümkün bir aksi ihtimali büsbütün gözardı etmişe benziyor. Yaygın hissin peşinden gitmeyi sevmeyen kripto paraların, her insanın tabandan alım için hazırlandığı ve düşüşten pek de korkmadığı bir periyotta teorik olarak tırmanması beklenirken aksi köşede bırakma mümkünlüğü şu an tahminen de haddinden çok küçümseniyor.
Piyasanın 5 sene öncesine bakılırsa hayli farklı dinamiklere sahip olması ise tarihin tekerrür edemeyebileceği riskinin küçümsenmemesi gerektiğini gösteriyor. Bu yeni dinamikler içinde regülasyonlar, kurumsal yatırımcıların aktivitesi, yeni ağlar, DeFi ve Metaverse üzere alt dallar başı çekiyor.
Uzmanlara bakılırsa kurumsal yatırımcıların şu süreçte ne yapacağını takip etmek değerli, lakin atılımlarını kestirebilmek pek kolay değil. Ferdi yatırımcıların hislerindeki bu keskin değişimi akılda tutmak ise volatilitenin güzelce tırmandığı şu devirde bir sigorta bakılırsavi bakılırsabilir.
Hani “duygular” berbattı?
Warren Buffett başta olmak üzere finans dünyasının en fenomen yatırımcılarının buluştuğu ortak paydalardan biri, yatırım kararları alırken duygusal disiplinin sağlanması gerektiği. Bu şahıslar en temel yatırım unsurları içinde hislerin törpülenmesi, hislerle karar alınmaması ve piyasadaki genel hissin tersine atılımlar yapabilme yüreğini taşımak gerektiğini gösteriyor.
Ne kadar sıradan görünse de beşerî faktörler bu öğretiyi tahminen de uygulaması en güç ideolojilerden biri haline getiriyor. Aslında insanoğlu yalnızca yatırım kararlarını değil, tüm ömrünü hisler ekseninde aldığı kararlarla yönetiyor. ötürüsıyla robotlaşmak birden fazla yatırımcı için hiç de kolay ve sürdürülebilir görünmüyor. Kripto piyasasındaki his dönüşümünün gelecekte karşımıza neler çıkaracağını ise vakit gösterecek.
Muharrir: Özgün Çağlar Deniz
Okumaya devam et...