Kanser, bir organ yahut dokudaki hücrelerin denetimsiz çoğalmasıdır. Çabucak her organ ve dokudan kanser gelişebilmektedir. Çok çeşitli kanser tipleri bulunmasına karşın, hepsi olağandışı hücrelerin denetim dışı çoğalması ile başlar.
Kanserin kesin sebebi bilinmemekle birlikte, kanser gelişme riskini arttıran faktörler vardır. Bu risk faktörleri değiştirilebilir ve değiştirilemeyen faktörler olmak üzere ikiye ayrılabilir. Değiştirilemeyen faktörler yaş, cinsiyet ve aile hikayesidir. Değiştirilebilir faktörler ise çevresel etkenlerdir. Ultraviyole, farklı kimyasal casuslar, sigara, kimi besinler, ışınım, virüsler üzere çevresel etkenler ekseriyetle hücrenin bozulmasına yol açar. Hücrenin yapısının bozulmasının sebebi yaklaşık %90 çevresel etkenlerken yalnızca %10 genetik faktörlere bağlıdır.
Kanser tek 1 hücreden başlar. O tek hücrenin;
• evvel dejenere olması,
• daha sonra sınırsızca bölünüp çoğalması,
• bağışıklık sistemini atlatması,
• akabinde kitle oluşturması,
• etraf dokulara yayılması,
• uzak organlara ulaşması
• ve sonunda organ yetmezliği ile hayatı tehdit etmesidir
Kas ve hudut hücreleri hariç bedendeki olağan hücreler bölünebilme kabiliyetine sahiptir. Bölünme yeteneği yaraların düzgünleşmesini, ölen yahut ziyan nazarann hücrelerin yenilenmesini sağlayan fizyolojik bir sistemdir. Fakat bu sınırsız değildir, her olağan hücrenin bölünme sayısı öncesinden aşikardır, her hücrenin ne vakit öleceği de aşikardır. Ömrünü yahut işlevini tamamlayan hücreler programlanmış olarak ölür (apaotozis). Olağan hücrelerin sonsuz bölünme ve çoğalma yeteneği yoktur. Bu fren sisteminin ortadan kalkması kanserin önünü açan bir faktördür. Denetimsiz bölünen ve çoğalan kanser hücreleri tümör ismi veren ve büyük boyutlara ulaşabilen kitleler oluşturur. Denetimsiz olarak büyüyen bu kitleler etraflarında bulunan olağan doku ve organları baskılayabilir, içine girebilir (invazyon) ve işlevlerini bozabilirler. Ayrıyeten belirli bir büyüklüğe ulaştıktan daha sonra lenf yahut kan sirkülasyonuna girerek bedenin uzak bölgelerine giderek, bu bölgelerde yeni tümör kolonileri oluşturabilir ve büyümeye devam edebilirler (metastaz). Lakin her tümör kanser değildir, uygun huylu hücrelerin oluşturduğu selim tümörler de vardır. Bunların kanserden en kıymetli farkı bedenin öbür bölgelerine yayılmamaları, yani metastaz yapmamalarıdır.
Bağışıklık sistemimiz dejenere olan hücreleri daima olarak bulur ve yok eder. Tümör hücreleri bağışıklık sistemini aşmak için kimi kimyasal sinyaller üretir. bu türlü bağışıklık sistemi pürüzünü de aşmayı başarabilirler.
Çabucak her organ ve dokudan gelişebilen epey değişik kanser tipleri bulunmakla birlikte, melanom dışı deri kanserleri hariç tutulduğunda genel olarak en sık görülen kanser göğüs kanseridir. Akabinde prostat, akciğer ve kalın barsak kanserleri gelmektedir. Fakat en sık görülen kanser tipi bayan ve erkekler içinde farklılık göstermektedir. Coğrafik bölgelere ve ırka bakılırsa de kanser sıklığı farklılıklar gösterebilir. Bayanlarda hem ülkemizde hem ABD’de birinci sırada görülen göğüs kanserini akciğer kanseri takip etmektedir. Erkeklerde ise akciğer ve prostat kanserleri en sık olarak görülmektedir.
Kanserin geliştiği bölge ve organa bakılırsa farklı belirti ve bulguları olabileceği üzere tüm kanserlerde görülebilen genel belirti ve bulguları da vardır:
sebebi açıklanamayan kilo kaybı, halsizlik, kolay yorulma, geçmeyen şiddetli ağrılar, ele gelen kitleler, ateş, birtakım deri değişiklikleri bir hayli kanser çeşidinde görülebilen uyarıcı olması gereken belirtilerdir.
Ayrıyeten ses kısıklığı, yutma kuvvetliğü uzun süren öksürük, idrar, gayta ve tükürükte kan görülmesi, her türlü genital kanama, göğüsten kanlı akıntı kesinlikle araştırılması gereken epey kıymetli belirtilerdir. Bunların haricinde baş ağrısı, baş dönmesi, görme bozukluğu, inatçı karın ağrıları, idrar yapma kuvvetliğü, dışkılama nizamındaki değişiklikler, benlerde ve deride ortaya çıkan her türlü değişiklikler ve güzelleşmeyen yaralar, bilhassa göğüste olmak üzere bedende gelişen kitleler kesinlikle ayrıntılı olarak araştırılmalıdır.
Göğüs kanseri, kalın barsak kanserleri, rahim ve rahim ağzı kanserleri, prostat kanseri tarama formları ile erken devirde saptanabilen ve erken kademede yakalandığında tesirli olarak tedavi edilebilen kanserlerdir. Kanser çeşidine göre değişen vakit içinderda başlayarak nizamlı olarak taramaların yapılması fazlaca kıymetlidir. Bilhassa bu kanserler açısından aile hikayesi olan bireylerin nizamlı taramalarını yaptırmaları ve ortaya çıkan belirtileri ciddiye alarak çabucak tabibe başvurmaları zaruridir.
Kanserin kesin sebebi bilinmemekle birlikte, kanser gelişme riskini arttıran faktörler vardır. Bu risk faktörleri değiştirilebilir ve değiştirilemeyen faktörler olmak üzere ikiye ayrılabilir. Değiştirilemeyen faktörler yaş, cinsiyet ve aile hikayesidir. Değiştirilebilir faktörler ise çevresel etkenlerdir. Ultraviyole, farklı kimyasal casuslar, sigara, kimi besinler, ışınım, virüsler üzere çevresel etkenler ekseriyetle hücrenin bozulmasına yol açar. Hücrenin yapısının bozulmasının sebebi yaklaşık %90 çevresel etkenlerken yalnızca %10 genetik faktörlere bağlıdır.
Kanser tek 1 hücreden başlar. O tek hücrenin;
• evvel dejenere olması,
• daha sonra sınırsızca bölünüp çoğalması,
• bağışıklık sistemini atlatması,
• akabinde kitle oluşturması,
• etraf dokulara yayılması,
• uzak organlara ulaşması
• ve sonunda organ yetmezliği ile hayatı tehdit etmesidir
Kas ve hudut hücreleri hariç bedendeki olağan hücreler bölünebilme kabiliyetine sahiptir. Bölünme yeteneği yaraların düzgünleşmesini, ölen yahut ziyan nazarann hücrelerin yenilenmesini sağlayan fizyolojik bir sistemdir. Fakat bu sınırsız değildir, her olağan hücrenin bölünme sayısı öncesinden aşikardır, her hücrenin ne vakit öleceği de aşikardır. Ömrünü yahut işlevini tamamlayan hücreler programlanmış olarak ölür (apaotozis). Olağan hücrelerin sonsuz bölünme ve çoğalma yeteneği yoktur. Bu fren sisteminin ortadan kalkması kanserin önünü açan bir faktördür. Denetimsiz bölünen ve çoğalan kanser hücreleri tümör ismi veren ve büyük boyutlara ulaşabilen kitleler oluşturur. Denetimsiz olarak büyüyen bu kitleler etraflarında bulunan olağan doku ve organları baskılayabilir, içine girebilir (invazyon) ve işlevlerini bozabilirler. Ayrıyeten belirli bir büyüklüğe ulaştıktan daha sonra lenf yahut kan sirkülasyonuna girerek bedenin uzak bölgelerine giderek, bu bölgelerde yeni tümör kolonileri oluşturabilir ve büyümeye devam edebilirler (metastaz). Lakin her tümör kanser değildir, uygun huylu hücrelerin oluşturduğu selim tümörler de vardır. Bunların kanserden en kıymetli farkı bedenin öbür bölgelerine yayılmamaları, yani metastaz yapmamalarıdır.
Bağışıklık sistemimiz dejenere olan hücreleri daima olarak bulur ve yok eder. Tümör hücreleri bağışıklık sistemini aşmak için kimi kimyasal sinyaller üretir. bu türlü bağışıklık sistemi pürüzünü de aşmayı başarabilirler.
Çabucak her organ ve dokudan gelişebilen epey değişik kanser tipleri bulunmakla birlikte, melanom dışı deri kanserleri hariç tutulduğunda genel olarak en sık görülen kanser göğüs kanseridir. Akabinde prostat, akciğer ve kalın barsak kanserleri gelmektedir. Fakat en sık görülen kanser tipi bayan ve erkekler içinde farklılık göstermektedir. Coğrafik bölgelere ve ırka bakılırsa de kanser sıklığı farklılıklar gösterebilir. Bayanlarda hem ülkemizde hem ABD’de birinci sırada görülen göğüs kanserini akciğer kanseri takip etmektedir. Erkeklerde ise akciğer ve prostat kanserleri en sık olarak görülmektedir.
Kanserin geliştiği bölge ve organa bakılırsa farklı belirti ve bulguları olabileceği üzere tüm kanserlerde görülebilen genel belirti ve bulguları da vardır:
sebebi açıklanamayan kilo kaybı, halsizlik, kolay yorulma, geçmeyen şiddetli ağrılar, ele gelen kitleler, ateş, birtakım deri değişiklikleri bir hayli kanser çeşidinde görülebilen uyarıcı olması gereken belirtilerdir.
Ayrıyeten ses kısıklığı, yutma kuvvetliğü uzun süren öksürük, idrar, gayta ve tükürükte kan görülmesi, her türlü genital kanama, göğüsten kanlı akıntı kesinlikle araştırılması gereken epey kıymetli belirtilerdir. Bunların haricinde baş ağrısı, baş dönmesi, görme bozukluğu, inatçı karın ağrıları, idrar yapma kuvvetliğü, dışkılama nizamındaki değişiklikler, benlerde ve deride ortaya çıkan her türlü değişiklikler ve güzelleşmeyen yaralar, bilhassa göğüste olmak üzere bedende gelişen kitleler kesinlikle ayrıntılı olarak araştırılmalıdır.
Göğüs kanseri, kalın barsak kanserleri, rahim ve rahim ağzı kanserleri, prostat kanseri tarama formları ile erken devirde saptanabilen ve erken kademede yakalandığında tesirli olarak tedavi edilebilen kanserlerdir. Kanser çeşidine göre değişen vakit içinderda başlayarak nizamlı olarak taramaların yapılması fazlaca kıymetlidir. Bilhassa bu kanserler açısından aile hikayesi olan bireylerin nizamlı taramalarını yaptırmaları ve ortaya çıkan belirtileri ciddiye alarak çabucak tabibe başvurmaları zaruridir.