Sağlıklı bebek uykusu nasıl olmalıdır? Mitler ve gerçekler

taklaci09

Global Mod
Global Mod
Uyku gerilemeleri gerçek değil. Gece uyanmaları olağan ve Ani Bebek Mevti Sendromu (ABÖS)’e karşı muhafaza sağlıyor. Bebekler için 12 saat uyku altın standart olmamalı. İşte bilim insanlarının bebek uykusu hakkında bilmemizi istedikleri şeyler.

Bir bebeğiniz olduktan daha sonra şimdi herkes tek bir soru sorar: Nasıl uyuyor?

Ne de olsa, biroldukça bitkin ebeveyn, bebeklerinin gece boyunca uyuyacağı vakti dört gözle bekler.

Bilhassa Batı’da, ailelerin kutsallaştırdıkları bir maksada ulaşmalarına yardımcı olmayı vadeden uyku koçları, kitaplar ve makaleler sanayisi ortaya çıktı. Bu hedef, bütün gece beşikte tek başına uyuyan ve gün ortasında birkaç defa uzun uykuya yatan bir bebektir.

Kimi çocuk hekimleri bile, bu maksada ulaşılmazsa çocukların büyümek ve gelişmek için muhtaçlık duydukları uykuyu alma olasılıklarının daha düşük olacağı konusunda ebeveynleri uyarıyor.

Lakin bu bağımsız, kesintisiz bebek uykusu fikri üniversal olmaktan uzak olmakla kalmaz, hem de insan bebeklerinin cinsimizin tarihi boyunca izlediği ahenge kalıbından epey farklıdır.

Çok ileri gdolayılürse, ebeveynler için epeyce fazla telaş ve gerilime niye olabilir – ve hatta bebeklerin kendileri için güvensizlik yaratabilir.

Durham Üniversitesi’nde Antropoloji Profesörü ve Durham Bebeklik ve Uyku Merkezi Müdürü Helen Ball, “21’inci yüzyıldaki ahenge halimiz evrimsel manada biraz garip, zira sekiz saatlik bir süre boyunca büsbütün sessizlik ve zifiri karanlık ortasında ölüymüş üzere uyanmamak için evrimleşmedik” diyor ve ekliyor:

“Ama Batı toplumlarındaki insanların alıştığı şey bu.

“Ve bu, bebeklerin neler yapabilmesi ve bebeklere nasıl davranılması gerektiği konusundaki fikrimizi etkiliyor.”

Gereğince uyuyor mu?

Bebeklerin gereğince uyuyup uyumadığı konusunda kaygılı olmak yeni bir durum değil. Bu bahiste birinci “bilimsel” kılavuz olarak yayımlanan 1897 tarihindeki Londra merkezli Çağdaş Bilim Dizisine ilişkin uyku üzerine bir kitapta, bir Rus hekimin yeni doğan bebeklerin günde 22 saat uyuması tavsiyesi yer alıyor.

Takip eden yüzyıl boyunca, önerilen uyku ölçüleri azalmasına karşın önerilen ölçü bebeklerin aldığı gerçek uykudan yaklaşık 37 dakika daha fazlaydı. Bu da yıllar boyunca ebeveynleri endişelendirmeye devam etti.

Uzmanlar, uykunun bebekler ve küçük çocuklar (ve bu hususta yetişkinler) için fazlaca kıymetli olduğu konusunda hemfikir.

Uyku eksikliği, kardiyometabolik risk faktörleri, artan dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu (DEHB) riski, düşük bilişsel performans ve daha zayıf duygusal düzenleme ile düşük akademik muvaffakiyet ve hayat kalitesi ile ilişkilendiriliyor.

birebir vakitte, bu uzun vadeli bulguların birden fazla, bebekleri değil, okul çağındaki çocukları ilgilendiriyor.

Bunlar hem de niçinsellik değil, korelasyonları tabir ediyor. Belli bir ölçüde (veya eksik) uykunun DEHB üzere muhakkak bir duruma “niçin olup olmadığını” bilmenin tek yolu, bir küme çocuğu senelerca uykudan yoksun bırakarak denetimli deneyler yapılmasını gerektiriyor. Bu da açıkça etik dışı. Bu niçinle, bağın karşıtını, “DEHB’li çocuklar daha az uyuyabilir” formunda söz etmenin ne kadar gerçek olabileceğini çözmek sıkıntı.

‘Yetişkinler uyku açısından nasıl farklıysa, bebekler de öyledir’

şüphesiz uyku ve gelişim içindeki münasebetin iki istikametli olması mümkün.

Kısa vadeli rastgele yapılan denetimli deneyler, hafıza misyonu verilen bebeklerin uykularını aldıklarında daha âlâ performans gösterdiğini buldu. hiç bir ebeveyni şaşırtmayacak bu bulgulara göre, yorgun bebekler gerilimli bir periyotla baş etmede uyanık bebeklere nazaran daha sıkıntı vakit içinder geçiriyor.

Fakat bu, uykusu gelen bir bebeğin uyumasını engellemeye çalışmamamız manasına gelse de; her bebeğin gece 12 saat kesintisiz uykuya ve birkaç sefer iki saatlik gündüz uykusuna yatmaya muhtaçlığı olduğu manasına gelmiyor.

Goldsmiths University of London’da uyku konusunda uzmanlaşmış psikoloji profesörü ve “Nodding Off: The Science of Sleep“isimli kitabın müellifi olan Alice Gregory, “Yetişkinler uyku açısından nasıl farklılık gösteriyorsa, bebekler de öyledir” diyor.

Gregory, ABD Ulusal Uyku Vakfı’nın üç aylığa kadar olan bebeklerin 24 saatlik bir süre ortasında 14 ila 17 saat uyku almaları gerektiğini tavsiye ettiğine, lakin en az 11 yahut en çok 19 saatin uygun olabileceğini dediğine dikkat çekiyor.

tıpkı vakitte Amerikan Uyku Tıbbı Akademisi dört aydan küçük bebekler için hiç bir teklifte bulunmuyor. İki kuruluş da gündüz ve gece uykularının ölçüleri için özel tekliflerde bulunmuyor.

Gregory, “Bu biraz farklı yönergeler, önde gelen uzmanların bile bebek uykusu konusunda birebir fikirde olmadığı gerçeğini vurguluyor” diyor.

Bebeklerin gerçekte nasıl uyuduklarına bakarsanız, besbelli değişkenlikler vardır. Avustralya’ya ilişkin bir araştırmada, 4 ila 6 aylık 554 bebeğin olduğu bir kümenin 24 saatlik bir süre boyunca ortalama uyku ölçüsü 14 saatti. Lakin bilgiye daha yakından baktığınızda en epeyce uyuyan bebekler ile en az uyuyanlar içinde sekiz saatten çok fark olduğu ortaya çıkıyor.

Saatleri takip etmek işe fayda mı?

Gün boyunca uyku (ve beslenme) saatlerini planlayan öncesinden ayarlanmış bir rutini izlemeye ne dersiniz? Ya da sayısız bebek uyku kitabı ve eğitmeni tarafınca altın standart olarak kabul edilen 7’den 7’ye (bebeğin akşam 7’den sabah 7’ye kadar uyuduğu) olarak bilinen gece programına?

Birinci günlerde, bu cins sistemli bir programı takip etmek bilhassa sıkıntı olabilir. Bunun sebebi, yetişkinlere gecenin uyumak için olduğunu söyleyen melatonin salınması ve beden ısısı ritmi üzere fizyolojik fonksiyonların, sağlıklı, vaktinde doğan bebeklerde en az 8 ila 11 haftalık olana kadar ortaya çıkmaya başlamamasıdır.

Yeni doğan bebekleri gündüzleri ışığa ve geceleri karanlığa maruz bırakmak bu sistemlerin çalışmasına yardımcı olabilir. (Ve birtakım uyku koçlarının tezlerine karşın, bebekler gün boyunca melatonin üretmezler bu niçinle melatonin üretimi maksadıyla zifirita gündüz uykularına gerek yoktur.)

Gregory, “Uyku düzenlemesinin ana teorisi, uyku ve uyanmayı denetim eden iki süreç olduğunu öne sürüyor” diyor:

Birincisi homeostatik süreç (ne kadar uzun müddet uyanık kalırsak o kadar epeyce uykumuzun geleceği fikri) ve ikincisi sirkadiyen süreç (günün ve gecenin belli vakit içinderda daha uykulu yahut uyanık olmamızı sağlayan saat gibisi bir müddetç).

Gregory şu biçimde devam ediyor:

“Bebeklerde her iki süreç de az gelişmiştir ve bu, bebeklerle yetişkinlerin uyku farklılıklarını açıklamaya yardımcı olur.”

Erken uyku saati: Mit mi gerçek mi?

Global bir bağlamda, bebekler için akşam 7’deki uyku vakti pek keyfi görünebilir. bir epeyce kültürde bebekler ve çocuklar daha geç uyurlar – Orta Doğu’da 22.45, Asya’da 21.45 ve İtalya’da 22.45 – ve daha geç uyanırlar.

Bir dizi çalışma, daha erken yatma saatini daha güzel akademik performans ve daha düşük obezite riski üzere sonuçlarla ilişkilendiriyor. Fakat bu araştırmalar, bebekleri değil, okul öncesi ve daha büyük çocukları kapsıyor. Ayrıyeten, tabiatı gereği, burada fark yaratanın uyku vakti olup olmadığı da belgisiz.

Çocuklar için okul ve başka rutinler günün erken saatlerinde başlama eğiliminde olduğundan, mesela, erken yatan çocuklar genel olarak daha fazla ahenge eğiliminde ve çocuklarını erken yatıran aileler, sağlıklı alışkanlıklara öteki biçimlerde öncelik verebilir. Bu öbür faktörleri çözmek sıradan değil.

Birtakım aileler için 7’den 7’ye nizamı eksiksiz bir biçimde çalışır. Fakat öbürleri için, çocuğunu zorlamaya çalışmak öteki uyku meselelerine niye olabilir.

Bu bahiste bir araştırma, “Verilerimiz, küçük çocukların biyolojik olarak uygun olmayan bir vakitte yatırıldıkları vakit, kendilerini yatağa hazır hissetmeyeceklerini ve direneceklerini (örn. öfke nöbeti) gösteriyor” diyor.

Bebeğinizin her gece tam 12 saatlik uykuya gereksinimi olmadığı ortaya çıkarsa, onu akşam 7’de uyutmak istenmeyen sonuçlara yol açabilir. Örneğin bir bebeğin gece boyunca uzun mühlet uyanık kaldığı “bölünmüş geceler” yaşanması ya da güne fazlaca erken bir başlaması üzere.

Uykuya daha esnek bir yaklaşım, belli bir programa nazaran beslenmek yerine bebeğin açlık ipuçlarına karşılık vermek manasına gelen hassas beslenmeyi de kolaylaştırabilir.

Esnek ve hassas yaklaşım

“Bebek liderliğinde” yahut “talep üzerine” besleme olarak da bilinen hassas beslenme, Birleşik Krallık Ulusal Sıhhat Servisi (NHS), Unicef, Birleşik Krallık ebeveynlik yardım kuruluşu NCT ve Amerikan Pediatri Akademisi üzere dernekler tarafınca tavsiye ediliyor. Bunda emzirme ya da biberonla besleme içinde bir ayrım yapılmıyor.

Araştırmalar, bebek liderliğindeki bir yaklaşımın katı, ebeveyn tarafınca dayatılan bir program yahut rutine göre birtakım avantajlara sahip olduğunu gösteriyor.

Araştırmalar, ebeveynler bebeklerinin beslenmesini ne kadar hayli denetim ederse, çocuğun epeyce fazla ya da epeyce az kilo alma mümkünlüğünün o kadar yüksek olduğunu buldu.

Bu beraberinde emzirmeyi de etkileyebilir: Bebeği hassas bir biçimde beslemek, süt tedariğini istikrarlı hale getirmek için de değerli. Besleme saatlerini planlamanın emzirmeyi daha erken bırakmakla kontaklı olduğu da bulundu. Katı uyku ve beslenme rutinlerini teşvik eden kitapları okuyan annelerin bebeklerini emzirme mümkünlüğü daha düşüktü.

Bunun sebebiyle ilgili, Birleşik Krallık’taki Swansea Üniversitesi’nde Halk Sıhhati Profesörü ve Emzirme, Bebek Besleme ve Çeviri Merkezi Yöneticisi olan Amy Brown, “Emzirme rutinini bırakmak isteyen anneler olabilir ya da rutin süt üretimini azaltıyor olabilir” diyor ve ekliyor: “Her ikisi de, mümkün.”

Bebeğin gereksinimlerini gözlemlemek ve takip etmek, ebeveynlerin ruh sıhhatine da yarar sağlayabilir. Ebeveyn liderliğindeki rutinler, anneler içinde bildirilen daha yüksek tasa seviyeleriyle irtibatlı.

Brown tarafınca ortaklaşa yazılan bir diğer araştırma, katı rutinleri teşvik eden bebek kitapları kullanan annelerin, kendilerini depresif, gerilimli ve ebeveynlik maharetlerine daha az güvenir hissettiklerini söyleme olasılıklarının daha yüksek olduğunu buldu.

Nihayetinde, uyku araştırmacıları, bunun o kadar karmaşık olması gerekmediğini söylüyor. Rastgele bir bebek için neyin optimal olduğunu bilmek için – ister 7’den 7’ye organize edilmiş katı bir rutin olsun isterse öteki bir şey – bebeği takip etmek gerekiyor.

Hiscock, “Ebeveynlere her vakit şunu söylerim, şayet bebeğiniz gün ortasında genel olarak memnunsa, muhtemelen uygundurlar. Şayet huysuzlarsa, sinirlidirler, tahminen de uykularındandır” diyor.

Gece boyunca uyumak: Mit mi gerçek mi?

Muhakkak saatlerde muhakkak sayıda uyku kâfi değilse, biroldukça ebeveyne diğer bir gaye gösterilir: Bebeklerinin uykusunun “birleştirilmesi”.

Uyku koçları ve kitapları çoklukla bu derin ve kesintisiz uykunun bebeğin gelişimi için daha düzgün olduğunu söyler. (Gece uyanmamak olağan olarak ebeveynler için daha az rahatsız edicidir). Lakin rastgele bir uyarılma olmadan 12 saat uyku optimal bir amaç olsa bile, biyolojik olarak güçlü bir amaçtır ve başarılı olursa bebekleri riske atabilir.

Tüm beşerler uyku döngüleri içinde uyanır. Yetişkinler olarak, temel gereksinimlerimizi karşıladıysak ve rahatladıysak uykumuz biraz açıldıktan daha sonra çabucak uykuya dönüyoruz. Bu yüzden çoğumuz sabahları bu uyarılmaları hatırlamıyoruz.

Fakat yetişkin uyku döngüleri 90 dakika kadar olma eğiliminde. Bir bebeğinki ise bunun yarısı kadar olabilir. Ve yetişkinlerin bilakis, bebekler kendi gereksinimlerini karşılayamazlar, bu niçinle çoklukla daha tam olarak uyanırlar.

En bariz örnek beslenme içindir. Başka primatlarla karşılaştırıldığında, insanların, muhtemelen iki ayak üzerinde yürürken istikrarımızı sağlamamıza yardımcı olduğu için, beyinleri nispeten büyük ancak doğum kanalları daha dar.

Bunun bir kararı olarak bebekler nörolojik olarak öbür memelilerden çok daha olgunlaşmamış olarak doğar -yeni doğmuş bir bebeğin beyin hacmi bir yetişkininkinin üçte biri kadardır.

Bu, insan yenidoğanlarının doğumdan daha sonra süratle gelişmek için epeyce fazla güce gereksinim duyduğu manasına gelir. Ayrıyeten nispeten çaresizdirler ve bakıcılarıyla daima yakın olmaları gerekir.

Sonuç olarak, anne sütü bebeği doyuracak ve daha uzun müddet yalnız kalmasına müsaade verecek biçimde yüksek yağlı değildir; bunun yerine yüksek şeker içerir, çabuk sindirilir ve daha sık besleme gerektirir. Buna, yeni doğan bebeklerin bir seferde yalnızca 20 ml tutacak kadar (dört çay kaşığı kadar) küçük mideleri olduğu gerçeğini eklerseniz gece ve gündüz niye bu kadar sık ??beslenmeleri gerektiği netleşir.

Bebekler büyüdükçe, günün her saatinde beslenme daha az yaygın hale gelir. Biroldukça uyku araştırmacısı, altı aylık olduklarında, sağlıklı, olağan kilolu bebeklerin en azından beslenme açısından geceleri beslenmeye “ihtiyaç duymadığını” söylüyor. (Emzirme uzmanları ise sıklıkla bu fikre katılmıyor ve kendi haline bırakılan bebeklerin altı aylıktan daha sonra hala beslenmek için uyandığına dikkat çekiyor.)

Fakat uyanma ve öbür niçinlerle bir bakıcıya gereksinim duyma hala yaygındır. Bu, bilhassa bebeklerin en savunmasız ve hudut sistemlerinin en olgunlaşmamış olduğu birinci yıl için geçerlidir.

‘Bebekler büyüdükçe yetişkinlerin gece cevap verme oranı düşüyor’

Finli 5 bin 700 çocuk üzerinde yakın vakitte yapılan bir araştırma, üç aylık çocukların gece ortalama 2,2 defa uyandığını ve bir daha uyutulmaya muhtaçlık duyduğunu buldu. Lakin araştırmadaki tüm aralık 0 ile 15 defa içindeydı.

Bu, bebeğin birinci yılı boyunca devam etti. Hem üç aylık tıpkı vakitte sekiz aylık çocuklardan oluşan bir kümedeki 10 ebeveynden sekizi, bebeklerinin haftada beş geceden çok uyandığını söylemiş oldu. 12 ay daha sonra bu durum çarpıcı bir biçimde değişti – 18 aylıkların neredeyse üçte ikisi ve iki yaşındakilerin neredeyse dörtte üçü artık geceleri bir daha uyutulmaya gereksinim duymuyordu. Çalışma ayrıyeten, bilhassa iki yaşına kadar uyku kalitesinin “yüksek oranda değişken” olduğunu buldu.

Öbür çalışmalarda da misal bulgular var. Örneğin, dört gece boyunca 80 bebeğin hızlandırılmış görüntülerini kullanan bir çalışma, gece uyanma sayısının hayatın birinci yılında değişmediğini buldu. tıpkı vakitte, enteresan bir biçimde, bakıcıları vakit ortasında onlara daha az cevap veriyordu. Araştırmada, “Bebekler, ömürlerinin birinci yılı boyunca uyanmaya devam ettiler, lakin daha ileri yaşlarda uzun mühlet beşiklerinden kaldırılmadılar.” deniyor.

Uyanma daha büyük bebekler ve hatta küçük çocuklar içinde hala yaygın olsa da, bunun reflü yahut lisan bağı üzere sıhhat niçinleriyle kontaklı olmadığından emin olmak için bir tıbbi kıymetlendirme yapılması gerekebilir.

Uyanmak niye makus değildir?

Yorgun ebeveynler için ne kadar hudut bozucu olursa olsun, bebeklerin sık sık uyanmak üzere evrimleşmesinin diğer bir sebebi daha vardır: Kendilerini korumak.

ABÖS kelam konusu olduğunda, bebekler için potansiyel olarak riskli uyku kademesi derin uyku yahut “yavaş dalga uykusu”dur. Bu kademede bebekler ansızın nefes almayı bırakabilir. Sağlıklı bir bebekse uyanır. Lakin risk faktörleri olan bir bebek (potansiyel olarak tespit edilmemiş beyin sapı anormalliği gibi) uyanmayabilir.

Notre Dame Üniversitesi Anne-Bebek Davranışsal Uyku Laboratuvarı’nın Kurucusu ve Yöneticisi ve California, Santa Clara Üniversitesi’nde Antropoloji Kürsüsüne sahip olan James McKenna, bu niçinle bebeği erkenden daha uzun ve daha derin uykuya itmenin ABÖS riskini artırabileceğini söylüyor.

En makûs örnek, bir bebeği yüzüstü yahut karın üstü uyutmak. Bu, bebeklerin daha derin uyumasına yardımcı oluyor üzere görünse de, ABÖS mümkünlüğünü 13 kata kadar artırıyor. Dünyanın çapında ebeveynlere bebekleri sırtüstü yatırmalarını anlatan kampanyalar yapıldıktan daha sonra ABÖS oranları düştü.

McKenna, “ABÖS salgınını biz yarattık” diyor ve ekliyor:

“Uykunun erken birleştirilmesi, daha az uyaranla derin, kesintisiz uyku fikrini desteklemek istedik. Fakat bebeklerin daha fazla uyanmamalarını sağlama fikri ABÖS için bağımsız risk faktörüydü.”

Pekala uyarılma olmadan daha uzun, daha derin uyku bebek gelişimi için daha mı güzeldir? Bu istikamette yaygın bir algı olsa da, araştırmalar bu algıyı desteklemiyor.

Uyku araştırmacısı Jodi Mindell, 18 aylık bir süre boyunca sistemli aralıklarla 117 bebeğe ve küçük çocuğa baktı. Philadelphia Çocuk Hastanesi Uyku Merkezi’nin müdür yardımcısı Mindell, “Birleşik Devletler’de yapılan araştırmamızın bilgileriyle bulduğumuz şey, uyku ile daha sonraki bilişsel gelişim içinde gerçek bir münasebet olmadığı” diyor. Mindell’in grubu, daha sık gece uyanması ile daha güzel bilişsel sonuçlar içinde mütevazı bir münasebet bile buldu.

Kanada’da yapılan öbür bir araştırma, altı ve 12 aylık 350’den çok bebeğin 36 aylıkken uykularına ve zihinsel ve motor hünerlerine baktı. Muharrirler, “gece boyunca uyumak ile sonrasındasındaki zihinsel gelişim, psikomotor gelişim yahut annenin ruh hali içinde değerli bir münasebet olmadığını” söylüyor. birebir vakitte, “gece boyunca uyumak epey daha düşük bir emzirme oranıyla ilişkilendirildi” diye ekliyorlar.

Gece uyanmaları üzere uyku meselelerini azaltmak için davranışsal müdahalelere maruz kalan bebekler üzerinde yapılan en büyük, en uzun çalışma, çocukların uyku alışkanlıkları, davranışları, duygusal düzenlemeleri yahut altı yaşındaki ömür kaliteleri içinde hiç bir fark bulamadı.

Emekleme yahut yürüme üzere yeni bir marifet öğrenmek bebekleri heyecanlandırır ve geceleri daha fazla uyanmalarına yol açar.

O denli olsa bile, bu bir daha korelasyona karşı niçinsellik sorusudur. Örneğin, daha huysuz ve ebeveynlerinden gece yahut gündüz daha fazla sakinleşmeye gereksinim duyan bir bebek, duygusal düzenleme konusunda daha güç vakit içinder geçiren tipten bir çocuk olabilir.

Mindell, “Bunun uyku mu yoksa yalnızca erken bir işaret mi olduğunu bilmiyorsunuz” diyor.

Uyku gerilemeleri: Mit mi gerçek mi?

Pekala ya uyku gerilemeleri? Bu terim çoklukla uykunun daha kaotik hale geldiği makul periyotları tabir etmek için kullanılır.

Bir uyku danışmanlığı web sitesinde 4’üncü ay gerilemesi, 8-10’uncu ay gerilemesi, 11-12’inci ay gerilemesi ve 18’inci ay gerilemesi özetleniyor (ancak, site bebeklerin çoğunlukla misal belirtiler göstermesine karşın, “altı aylık uyku gerilemesi yoktur” diyor.)

Hepsinden fecî olan, 4’üncü ay gerilemesinin birden fazla vakit -yanlış bir biçimde- kalıcı olduğunun söylenmesidir. Bir öbür uyku koçu, “Bebeğiniz kendi kendine uyumayı öğrenene kadar bu sorun ortadan kalkmaz” diyor.

Uyku araştırmacılarına göre sorun, uyku gerilemelerinin ekseriyetle tanımlandığı biçimde var olmaması.

Mindell, “Tam bir mit” diyor ve ekliyor: “Çok büyük uyku veritabanlarım var. Birinci iki yıldaki her uyku ayına baktım ve aniden uyku sorunlarında bir tepe gördüğünüz tek bir ay yok. Yalnızca farklı bebekler için farklı vakit içinder var.”

Bu “gerilemelerin” ekseriyetle uykuyla hiç bir ilgisi yok, fakat başka gelişim biçimleriyle ilgili. Emekleme yahut yürüme üzere yeni bir maharet öğrenmek, bebekleri geceleri daha fazla uyanmaya yetecek kadar heyecanlandırır. Durum ruhsal de olabilir.

Gregory, “Bir bebek obje kalıcılığı geliştirmeye ve aile üyelerinin yanından ayrıldıktan daha sonra var olmaya devam ettiğini fark etmeye başlamış olabilir. Bu yüzden uykuya dalmak yerine onları çağırmayı tercih edebilir” diyor. (Uykudaki değişikliklerin kimi vakit reflü üzere tıbbi sıkıntıları da yansıtabileceğini ekliyor, bu niçinle bir daha, kaygılarınız var ise bir sıhhat hizmeti sağlayıcısına başvurmanız önemli).

Bilhassa 4’üncü ay gerilemesi çoklukla bebeklerin uyku yapısındaki bir değişikliğe indirgenirken, bu değişiklik ekseriyetle birinci 6 ayda rastgele bir vakitte gerçekleşir; kademeli bir değişim de olabilir. Her iki durumda da, “geriye” giden bir şeyin işareti değildir.

California-Davis Üniversitesi’nde eski bir Psikiyatri Profesörü olan ve 40 yılı aşkın bir müddetdir uyku araştırmaları yapan Thomas Anders: “Hepsi birinci altı ayda süratle ilerler. En uzun uyku mühleti uzar, uyanma sayısı azalır. Gerileme deriz fakat bu işaretler gerilemez.” diyor.

Bağımsız uykuya dalma: Mit mi gerçek mi?

Uyku programları ekseriyetle tek bir önermeye dayanır: Bebekler mümkün olan en kısa müddette bağımsız olarak uyumalıdır. Lakin bir bebeği uykuya daldırmak ve tek başına uykuda kalmamasını sağlamak sıkıntı olabilir.

Bebeklerin olgunlaşmamış nörolojik sistemleri (bu minik, yeni doğan beyinlerini hatırlayın) vardır. Yani, uykuya dalmak için gereğince rahatlamak da dahil olmak üzere, duygusal düzenlemelerinde onlara yardımcı olması için bakıcılarına güvenirler.

Bu, ebeveynlerin bebeklerini gerçekte nasıl uyuttuğuyla doğrulanır. 5.700 çocuk üzerinde Finlandiya’da yapılan araştırmada, ebeveynlerin yarısından azı bebeklerinin bağımsız olarak uykuya daldığını söylemiş oldu.

Misal biçimde, Mindell ve meslektaşları tarafınca yapılan ankete dayalı bir çalışmada, ebeveynlerin yarısından biraz fazlası, 9 ila 11 aylık bebeklerinin tek başına bir beşikte uyuyakaldığını söylemiş oldu. Geri kalanların neredeyse yarısı, bebeklerini uyutmak için onları beslediğini, üçte biri kucağında uyuttuğunu ve dörtte birinden çoksı da bebeğini salladığını belirtti.

Gece Boyunca Uyumak kitabının muharriri olan Mindell, bebeklerin bağımsız olarak uykuya dalmasına yardımcı olacak stratejiler kullanmayı savunuyor. bir daha de, bir bebeği sakinleştirmenin onların gelişmenini engelleyeceğini düşünmek için hiç bir niye olmadığını söylüyor.

“Geceleri sık sık uyanan bebeklerin bağımsızlık maharetlerini geliştirmediğini düşünüyor muyuz?” diye gülerek soruyor ve şöyleki cevap veriyor: “Hayır. Bence beşerler uykuya epey fazla mana yüklüyor. Çok farklı şeyler oluyor.”

Birebir yatağı paylaşmak sağlıklı mı?

Bağımsız uyku fikrinin tam karşısında yer alan bebeklerle yatak paylaşımının bile gelişimle nüanslı bir ilgisi vardır.

Birtakım araştırmalar, bebekleriyle tıpkı yatağı paylaşan ebeveynler ile bebeğin uzun vadeli bilişsel ve davranışsal sonuçları içinde bir alaka olmadığını ve hatta yatak paylaşımının ondan sonrasındaki bilişsel sonuçlar üzerinde küçük bir yararlı tesiri olduğunu bulmuştur. Bunun inançsız bağlanma riskini azaltabileceğini gösteren çalışmalar da vardır.

Lakin, Brezilya’da 6 yaşına kadar takip edilen yaklaşık 4.000 üç aylık çocukla ilgili bir araştırma da dahil olmak üzere öteki araştırmalar, anneleriyle tıpkı yatağı paylaşan çocukların psikiyatrik bozukluklara sahip olma mümkünlüğünün daha yüksek olduğunu buldu. Yatak paylaşımı ile çocukların uyku sıkıntıları yaşama olasılıklarının daha yüksek olması içinde da bir ilgi var.

Fakat bu çalışmaların büyük bir açığı var: Araştırmacılar ebeveynlere bebeklerin niye birebir yatağı paylaştığını sormadığından, muhakkak bir uyku sisteminin belli bir sonuca “niçin olup olmadığını” bilmek imkansız.

Bir ebeveyn, kendi başlarına uyuyamadığı için bir çocuğu yatağına getirirse, bu, çocuğun nerede uyursa uyusun sahip olacağı temel bir meseleye işaret edebilir.

Öte yandan, çocuğunu hassas bir biçimde yatağa getiren ebeveynler, öbür konularda da hassas ebeveynler olabilirler ve bu da inançlı bağlanma mümkünlüğünü artırır. Her iki durumda da, yatak paylaşımı bir sebep değil, bir gösterge olabilir.

Bir ABD askeri üssündeki araştırmacılar, ebeveynlerinden biri etkin nazaranv için konuttan ayrıldığında, birebir yatağı paylaşan çocukların, psikiyatrik sorunlara sahip olma mümkünlüğünün daha düşük olduğunu ve paylaşmayan çocuklara göre daha uygun davrandıklarını buldu.

Dünyanın yatak paylaşımının norm olduğu birtakım bölgelerinde bu farklılıkların görülmemesinin sebebi de bu olabilir: Ebeveynler bir probleme reaksiyon olarak yatak paylaşmazlar.

Ve nitekim de, bu farkı açıklamak için tasarlanmış tek araştırmalardan biri, küçük bebeklikten itibaren yatak paylaşmaya başlayan okul öncesi çocukların, sadece her vakit yalnız uyuyan çocuklara göre değil, beraberinde yatak paylaşmaya başlayan çocuklara bakılırsa daha özgüvenli ve toplumsal olarak daha bağımsız olduklarını buldu. 1 yaşın üzerinde yapılan paylaşımlar “tepkisel” yatak paylaşımı olarak kabul ediliyor.

Uyku problemleri: Mit mi gerçek mi?

Bebeklerin uyanmaları yahut yalnız uyumak istememeleri yaygın olsa da, ebeveynler çoklukla çocuklarının uykusunun olağan olmadığı konusunda endişelenirler. Örneğin, Finlandiya’da yapılan büyük bir araştırmada 8 aylık bebekleri olan ebeveynlerin yaklaşık yüzde 40’ı, çocuklarının uyku problemleri olduğunu düşündüklerini söylemiş oldu.

Pekala uyku araştırmacıları bir “uyku problemini” nasıl tanımlar?

Hiscock, “Kabul edilebilir yahut ölçülebilir kesin bir tarif yok” diyor ve ekliyor: “Ama birinci adımda, şayet ebeveynler bunu bir sorun olarak görüyorsa, bu bizim bir şeyler yapmamız gereken bir sorundur.”

Hiscock, kimi durumlarda bunun yalnızca eğitim manasına gelebileceğini söylüyor. “Bir ebeveyn üç aylık bir çocukları olduğunu ve gece beslenmek için iki defa uyandıkları için bitkin hissettiklerini söylüyorsa, onlara bunun aslında olağan bir davranış olduğunu söylersiniz.”

Bu farkındalık çok kıymetlidir, yalnızca bebeğiniz aslında öbür biroldukca bebek üzere davranırken bir sorunu olduğunu düşünmek sorunu daha da kötüleştirmekle kalmaz- çoklukla esasen yorgun olan- ebeveynlerin gerilimini ve korkusunu artırır.

Çocuğunun devam eden bir uyku sorunu olduğuna inanan ebeveynlerin, bebeklerine öfke duymaları ve ebeveynliklerine karşı inanç eksikliği hissetmeleri daha mümkündür. (Ayrıca başka taraftan bir ebeveynin çocuklarının nasıl uyuduğuna dair inançları çocukların uykusunu etkileyebilir – bir çalışma, gebe bir hanımın bebeğinin geceleri yardıma muhtaçlığı olacağına dair inancının altı aylık bebeğinin daha fazla uyanacağını öngördüğünü bile buldu).

Sorun olduğunu düşündüğümüz şeylerin birçok bununla birlikte kültürel beklentilerimizle de belirlenir. Kapsamlı bir çalışmada Mindell, ebeveynlerin problemlere ait algılarının ülkeden ülkeye büyük ölçüde farklılık gösterdiğini buldu. Vietnam’daki ebeveynlerin yalnızca yüzde 10,1’i bir sorun olduğunu düşünürken, Çin’de bu oran yüzde 75,9’du.

Ball, “Bence bebeklerin uyku problemleri olması fikri patolojik. Bu, ebeveynlere bebeklerinde bir sorun olduğunu düşündürür. Bana göre bu son derece sıkıntılı, bebekler yalnızca bir bebek üzere davranırken, ebeveynlerin bebeklerinde bir sorun olduğunu düşünmelerine niye oluyorsunuz.” diyor

Mitin kökeni

Ve bu biçimdece, birfazlaca ebeveyn bebek uykusu konusunda takıntılı olsa da, görünüşe bakılırsa uykuyla ilgili epeyce fazla yanlış anlaşılma var. Pekala bu nasıl mümkün olabilir?

Bebek uykusunu nasıl yorumladığımız sıklıkla bilime değil kültürel bedellere, var iseyımlara ve ideolojilere dayanıyor.

bir arada inançlı uykunun (“emzirerek uyuma” olarak adlandırıyor) savunucusu Antropolog McKenna, yüzseneler boyunca bebeklerin aileleriyle uyumasının yalnızca yaygın değil, beraberinde gerekli olduğunu açıklıyor.

Elektrik yahut ısıtma olmadan (veya ekseriyetle boş bir odada), bebeklerin annelerine yakın kalmaları uygun, esirgeyici ve emzirmeyi kolaylaştırıcıydı. Birden fazla kültürde, durum bu biçimde kaldı.

Antropolog Jennifer G. Rosier ve Tracy Cassels: “19. yüzyıldan evvel, bebek uykusu ekseriyetle yeni ebeveynlerin tasası değildi, vaktin tanınan ebeveynlik kılavuzları bu bahiste hiç bir şeyden bahsetmedi.” diyor ve ekliyor:

“Bir bebek uyandığında, ya bebeğe bakmaya hazır uyanık bir aile üyesi ya da bebeğin yanında uyuyan ve süratle reaksiyon verebilen bir aile üyesi vardı. Bebeklerin (ve yetişkinlerin) gereksinim duyduklarında uyudukları ve uyanık olmaları gerektiğinde uyanık oldukları konusunda da bir anlayış vardı.”

Sanayi İhtilali ile değişen uyku algısı

1800’lerle birlikte Sanayi İhtilali ile yükselen bir orta sınıf ve bağımsızlığa yeni bir vurgu geldi.

Daha uzun çalışma günleri, geceleri kesintisiz uykuya daha fazla ilgi manasına geliyordu. Kentleşme ailelerinin dayanağından uzakta yaşayan yeni ebeveynlerin sayısını artırdı ve birebir uyku alanında birden çok kişinin olmasının havayı “zehirleyebileceğine” inanan erkek tabipler, anne ve ebe rehberliğinin yerini almaya başladı.

Yeni kitaplar, katı uyku programlarına olan gereksinimi ve bebeklerin bağımsız ve kuvvetli olabilmeleri için yalnız uyumalarının gerekliliğini vurguladı.

Bu her yerde bu biçimde olmadı. Bir araştırmacı, “Japonlar, ABD külçeşidinin küçük çocukları geceleri bu biçimde bir bağımsızlığa itmekte pek acımasız olduğunu düşünüyor” diyor. Guatemala’daki Maya anneleri, ABD’nin uyku uygulamalarıyla ilgili bilgilere “şok, onaylamama ve acıma” ile karşılık verdi.

Uyku koçluğu sanayisi düzenlemeye tabi değil

Bugün, biroldukça yorgun ebeveyn ayrıntılarını bebek uyku kitaplarından yahut ABD haricinde da popülerlik kazanan uyku koçlarından alıyor. Lakin biroldukça kitap delile dayalı değil ve uyku koçluğu sanayisi düzenlemeye tabi değil. Sonuçta, herkes kendine bir uyku uzmanı diyebilir.

Bunun yanında, sıhhat uzmanları bile birçok vakit bebek uykusu konusunda bir geçmişe yahut eğitime sahip olmaz.

Bir araştırma, ABD’deki 126 tıp fakültesinde öğrencilerin çocukların uykusuyla ilgili sırf 27 dakikalık eğitim aldığını buldu.

Kanadalı sıhhat hizmeti sağlayıcıları içinde yapılan bir anket, tıp fakültesindekilerin sadece yüzde 1’inin pediatrik uyku konusunda rastgele bir eğitim aldığını söylüyor.

Avustralya’da 263 sıhhat uzmanıyla yapılan bir araştırma ise profesyonellerin pediatrik uykuyla ilgili soruların yarısından azını yanlışsız yanıtladığını buldu. Ve bunlar uyku eğitimine başkalarından daha fazla ehemmiyet veren ülkeler.

Kelamın özü: Bebek uykusuyla ilgili en büyük ve en ziyanlı yanılgı aslında sıradan olabilir. Bu da bebeklerin nasıl uyuması gerektiğine dair tek bir hakikat yaklaşım olduğudur.

Gregory, “Farklı ailelerin farklı ihtiyaçları ve tercihleri ??vardır ve bebek uykusu için farklı yaklaşımlar benimser” diyor ve ekliyor:

“Kararlarda güvenlik her vakit ön planda tutulduğu sürece bunda bir sorun olmaz. Bebeklerin bakıcıları ABÖS’ü önlemeye yardımcı olabilecek yolların farkında olmalıdır.”


Tam Gemi Şok Denemeleri, Araştırma, Çocuk, Bebek, Sıhhat, Dünya, Haberler
 
Üst