Merhabalar. Artık patlıcan yangınlarını geride bıraktık ki onları pek duymuyoruz. Fakat bir vakit içinder Osmanlı’da ve cumhuriyet periyodunun birinci senelerında İstanbul halkına kök söktüren bir sebzeydi patlıcan. Alışılmış bütün cürüm patlıcanda değil elbette ancak bir daha de korkmuyor değil insan. Bu yazıda Osmanlı devrinde patlıcan yüzünden çıkan yangınları ele aldım.
İyi okumalar dilerim.
Not: Patlıcanlara sahip çıkın.
Kaynak: http://www.yangin.org/dosyalar/patlic…
Türk mutfağının şayet olmazsa olmazı ve karnıyarıktan imam bayıldıya kadar kaç yemeklerin baş rolü olan patlıcan fazlaca eski devirlerde bu kadar temiz bir zerzevat olarak görülmüyordu.
Öyle ki saray mutfağında büyük bir yeri olan, “hünkarın bile beğendiği” patlıcan yemekleri yeri gelmiş Osmanlı Devleti’nde korkulan bir zerzevat olarak yer almıştır.
Günümüzden pazarlardan marketlerden aldığımız, onunla çeşit çeşit yemek yaptığımız patlıcan Osmanlı devrinde bilhassa eski İstanbul’da kabus üzere senelera yol açmış. niçini ise yangınlar!
1700’lü ve 1800’lü senelerda, İstanbul’un ahşap konaklarında patlıcanseverler, patlıcan közlerken tavalarını ateşte unutur ya da kızgın yağın içine su damlaması üzere küçük kazalara sebep olurlardı. daha sonra da ne mi oluyordu? Art geriye büyük yangınlar çıkıyor ve ahşap konaklar peşi sıra yanıyordu.
O periyotta tüm konutların ahşaptan olması, konutların birbirine bitişik ve sokakların çok dar olması sebebiyle bir konutta başlayan yangın çabucak yanındaki meskene sıçrıyordu. Ne yazık ki yalnızca bir sokakta başlayan yangın akabinde tüm mahalleyi kül ediyor, asırlık konakları tarihe gömüyordu.
Patlıcan kızartmak ya da közlemek için kullanılan mangalın tam söndürülmeden bırakılması kararı oluşan bu yangınlar o kadar yaygındı ki tarihe de “patlıcan yangınları” olarak geçti ve Osmanlı tarihinde iz bıraktı.
1890 doğumlu muharrir Ragıp Akyavaş o devirdeki patlıcan yangınlarını şu biçimde anlatıyor: “1908’de Çırçır’da bir yangın çıktı. İki gün iki gece devam etti. İstanbul’un göbeğini Yemen çöllerine çevirdi. 1500 mesken yandı. Zeyrek’te başlayıp Vefa’da duran yangın da patlıcandan çıktı.
Halka illallah dedirten yangınlara karşı çeşitli tedbirler alınmaya çalışılmışsa da İstanbul biroldukça sefer yangından nasibini almıştır. On binlerce konutla birlikte sanat yapıtları, kütüphaneler, konaklar ve kaç canlar yangında yok olmuştur. O devir gazetelerde “Patlıcan mevsimi geldi. Hanımlar yangına dikkat!” diye yazarlarmış.
Bu ahşap mimariyi devralan cumhuriyetin birinci periyotlarında de patlıcan yangınları çok hasara yol açmıştı. 34 meskenin yandığı 1934 yılındaki Maltepe yangını ve 30 konutun yandığı 1943’teki Küçükpazar yangınının patlıcandan çıkışı gazetelerde yer almıştır.
“Patlıcan mevsimi gelince, İstanbul’da meczuplar ve yangınlar çoğalır” denirmiş. İngilizler patlıcana meczup elması dediği için olsa gerek. Ee yangınları da Türklerden kalma. Siz bu bahis hakkında ne düşünüyorsunuz? Yorumlarınızı bekliyorum.
İyi okumalar dilerim.
Not: Patlıcanlara sahip çıkın.
Kaynak: http://www.yangin.org/dosyalar/patlic…
Türk mutfağının şayet olmazsa olmazı ve karnıyarıktan imam bayıldıya kadar kaç yemeklerin baş rolü olan patlıcan fazlaca eski devirlerde bu kadar temiz bir zerzevat olarak görülmüyordu.
Öyle ki saray mutfağında büyük bir yeri olan, “hünkarın bile beğendiği” patlıcan yemekleri yeri gelmiş Osmanlı Devleti’nde korkulan bir zerzevat olarak yer almıştır.
Günümüzden pazarlardan marketlerden aldığımız, onunla çeşit çeşit yemek yaptığımız patlıcan Osmanlı devrinde bilhassa eski İstanbul’da kabus üzere senelera yol açmış. niçini ise yangınlar!
1700’lü ve 1800’lü senelerda, İstanbul’un ahşap konaklarında patlıcanseverler, patlıcan közlerken tavalarını ateşte unutur ya da kızgın yağın içine su damlaması üzere küçük kazalara sebep olurlardı. daha sonra da ne mi oluyordu? Art geriye büyük yangınlar çıkıyor ve ahşap konaklar peşi sıra yanıyordu.
O periyotta tüm konutların ahşaptan olması, konutların birbirine bitişik ve sokakların çok dar olması sebebiyle bir konutta başlayan yangın çabucak yanındaki meskene sıçrıyordu. Ne yazık ki yalnızca bir sokakta başlayan yangın akabinde tüm mahalleyi kül ediyor, asırlık konakları tarihe gömüyordu.
Patlıcan kızartmak ya da közlemek için kullanılan mangalın tam söndürülmeden bırakılması kararı oluşan bu yangınlar o kadar yaygındı ki tarihe de “patlıcan yangınları” olarak geçti ve Osmanlı tarihinde iz bıraktı.
1890 doğumlu muharrir Ragıp Akyavaş o devirdeki patlıcan yangınlarını şu biçimde anlatıyor: “1908’de Çırçır’da bir yangın çıktı. İki gün iki gece devam etti. İstanbul’un göbeğini Yemen çöllerine çevirdi. 1500 mesken yandı. Zeyrek’te başlayıp Vefa’da duran yangın da patlıcandan çıktı.
Halka illallah dedirten yangınlara karşı çeşitli tedbirler alınmaya çalışılmışsa da İstanbul biroldukça sefer yangından nasibini almıştır. On binlerce konutla birlikte sanat yapıtları, kütüphaneler, konaklar ve kaç canlar yangında yok olmuştur. O devir gazetelerde “Patlıcan mevsimi geldi. Hanımlar yangına dikkat!” diye yazarlarmış.
Bu ahşap mimariyi devralan cumhuriyetin birinci periyotlarında de patlıcan yangınları çok hasara yol açmıştı. 34 meskenin yandığı 1934 yılındaki Maltepe yangını ve 30 konutun yandığı 1943’teki Küçükpazar yangınının patlıcandan çıkışı gazetelerde yer almıştır.
“Patlıcan mevsimi gelince, İstanbul’da meczuplar ve yangınlar çoğalır” denirmiş. İngilizler patlıcana meczup elması dediği için olsa gerek. Ee yangınları da Türklerden kalma. Siz bu bahis hakkında ne düşünüyorsunuz? Yorumlarınızı bekliyorum.